Te veel Schipholherrie? Machteloze inspectie kan slechts ‘foei’ zeggen

Een vliegtuig komt laag over Uilenstede.  Beeld ANP / Paul van Riel
Een vliegtuig komt laag over Uilenstede.BEELD ANP / PAUL VAN RIEL

Schiphol staat onder curatele omdat het vorig jaar, ondanks de coronacrisis, toch de herrieregels overtrad. Maar de straf stelt niets voor.Herman Stil12 juli 2022, 17:44

Is het vliegverkeer vanwege coronalockdowns, reisbeperkingen en pandemiemalheur tot een dieptepunt gezakt, overschrijdt Schiphol nog altijd de geluidsgrenzen, meldde Het Parool afgelopen maart.

In ‘gebruiksjaar’ 2021 (dat van november tot oktober loopt) was er te veel herrie bij de Buitenveldertbaan van de luchthaven, nota bene in een coronajaar met 46 procent minder vluchten dan in topjaar 2019. Maar het is niet de eerste keer dat de hinder er te groot is. In goede tijden was dat vaker het geval.

De vliegroutes van de Buitenveldertbaan lopen over Amstelveen, Amsterdam-Buitenveldert en Zuidoost. In de hinderberekeningen worden ook landingen op de ‘kleine baan’ van Schiphol Oost meegerekend, waarvan de vliegroute pal over Amsterdam-Noord, Centrum en Zuid voert.

Maandag maakte luchtvaartinspectie ILT de straf voor die overschrijding bekend. Schiphol mag tot eind september maar 86 procent van het toegestane aantal vluchten over de Buitenveldertbaan afwikkelen. Blijft de herrie dan binnen de grenzen, dan mag in oktober de resterende 14 procent worden volgevlogen. Er is dus een kans dat omwonenden in Amstelveen en Amsterdam vanwege de straf in oktober een extra hoeveelheid herrie ontvangen.

Ook moet de luchthaven aangeven hoe ze een nieuwe overschrijding voorkomt en dient de luchtvaartsector eens in de twee weken over het gebruik van de Schipholbanen rapporteren.

Dat klinkt niet streng

Het is een nauwelijks verhulde foei. Volgens ILT zijn ‘de maatregelen erop gericht om overschrijdingen dit jaar te voorkomen’. Maar als dat niet lukt, dan kan ook dit jaar (en volgend jaar) ongestraft worden doorgevlogen.

Mochten de geluidsregels weer worden overschreden, dan kan de inspectie nog steeds niets anders doen dan foei zeggen. Die kans is aanwezig. Tussen half april en begin juli is veel vaker vanaf de Buitenveldertbaan gevlogen dan gangbaar, omdat de naastgelegen Aalsmeerbaan vanwege onderhoud buiten gebruik was. Amsterdammers en Amstelveners merkten vooral dat er veel vaker over hun huizen werd gestart, wat meer lawaai oplevert dan landingen.

Om die reden was de geluidsgrens bij de Buitenveldertbaan dit jaar al bij voorbaat ruim 3 decibel opgerekt, een verdubbeling. In de eerste acht maanden van gebruiksjaar 2022 is daar bijna 44 procent van verbruikt. Nog altijd ligt het totaal aantal vluchten op alle Schipholbanen vanwege de coronanasleep ruim lager dan het maximum.

Hoe kan dat?

Sinds 2015 gelden er nieuwe geluids- en gebruiksregels rondom Schiphol. Alleen zijn die nooit in een wet vastgelegd door getalm van het kabinet en opeenvolgende PFAS- en stikstofproblemen. Daardoor kan inspectie ILT wel constatéren dat regels worden overschreden maar niet straffen — in Haags jargon eufemistisch ‘anticiperend handhaven’ gedoopt.

Overigens is dat niet alleen de schuld van Schiphol. Het gebruik van landingsbanen wordt bepaald door Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Dat gebeurt aan de hand van de hoeveelheid verwachte vluchten, weersomstandigheden en veiligheid, maar ook op basis van afspraken om vlieghinder enigszins over de regio te spreiden. De luchthaven zelf stelt op verzoek van LVNL die banen dan beschikbaar maar heeft op de keuze — afgezien van onderhoud — geen invloed.

Zal dat ooit veranderen?

Zeker. Omdat de overheid heeft verzuimd de regels in een wet vast te leggen, werd de kans steeds groter dat een rechter zou ingrijpen. Een bewonerscomité heeft daartoe de dagvaarding al kant-en-klaar liggen.

Om die reden maakte het kabinet eind juni bekend dat Schiphol vanaf november 2023 jaarlijks zestigduizend vluchten minder moet maken om binnen de geluidsgrenzen te blijven. Vanaf dat moment liggen de geluids- en gebruiksregels ook wettelijk vast en kan ILT ze afdwingen.

Nog even doorbijten dus?

Nog even langer ook. De herrie waar het hier om gaat wordt niet gemeten, maar berekend. Onder meer aan de hand van een inschatting (mede op basis van gegevens van fabrikanten) van de geluidsproductie van verschillende vliegtuigtypes.

Het is dus papieren hinder op fictieve punten, die volgens sommige omwonenden flink afwijkt van de werkelijkheid. Er staan wel meetpalen rondom Schiphol — weer op andere plekken dan waar wordt gerekend — maar de gegevens daarvan worden hoogstens als indicatie gebruikt. Plannen om de hinder te meten belijden politiek en luchtvaartsector al jaren met de mond.

Lees ook

Bron: Het Parool