(Aan dit artikel is meegewerkt door Marjo Mittelmeijer, voorzitter BvB10a.nl).
Elke uitbreiding van het betaald parkeren in de gemeente Amsterdam kan rekenen op grote weerstand in het getroffen gebied. Hoe ging dat in Geuzenveld in stadsdeel Nieuw-West, waar sinds 2022 moet worden betaald voor een parkeerplaats?
Patrick Meershoek 10 mei 2024, 03:00
Een van de onvoorziene effecten van de invoering van het betaald parkeren in Geuzenveld was dat Marjo Mittelmeijer, indertijd net 70 jaar, namens een groep boze wijkbewoners op het schild werd gehesen als woordvoerder van wat om extra indruk te maken meteen maar de Themagroep Mobiliteit Geuzenveld was gedoopt. Dat betekende ook dat zij op 1 juli 2021 de gang naar de Stopera moest maken om te kunnen inspreken tijdens de commissievergadering waar de parkeerbelastingverordening 2021 op de agenda stond.
Dat deed ze met verve. In de drie minuten die haar waren toegemeten, somde Mittelmeijer nog eens alle bezwaren op tegen de komst van de parkeerautomaat. Ze wees op de verschraling van het openbaar vervoer in de buurt en benadrukte dat in grote delen van Geuzenveld in elk geval overdag geen problemen worden ervaren met het vinden van een parkeerplaats. Ze vroeg aandacht voor de vele senioren die nog nooit op een deelscooter hadden gezeten en ook niet van plan waren gebruik te maken van dit voorgestelde alternatief voor de auto.
Gouden dorpje
Een week later schaarde een grote meerderheid van de gemeenteraad zich achter de invoering van het betaald parkeren. “Ik voelde in de commissie dat het besluit eigenlijk al was genomen,” zegt Mittelmeijer terugblikkend. “Ik moet eerlijk zeggen: ik spreek ook buurtbewoners die er blij mee zijn of zich erbij hebben neergelegd. Waar ik nog steeds grote moeite mee heb, is de rol van de gemeente. Dit was ooit ons gouden dorpje. We hebben de boel langzaam maar zeker zien verslonzen en waar komt de gemeente mee? Met betaald parkeren.”
Met haar verzet tegen de parkeerautomaat staat Mittelmeijer in een lange Amsterdamse traditie. Dat verzet was er in de jaren zestig, toen de eerste parkeermeters een plek kregen in het centrum van de stad, en dat is er nog steeds nu het betaald parkeren in de komende jaren ook in de laatste delen van de stad wordt doorgevoerd. Elke uitbreiding, elke verhoging van de tarieven: elke verandering kan rekenen op een stroom van bezwaarschriften, zienswijzen en handtekeningen op digitale petities.
Eerlijk is eerlijk: het zijn doorgaans de tegenstanders die van zich laten horen. In het geval van Geuzenveld kreeg de gemeente ruim achthonderd zienswijzen van wijkbewoners binnen. Daarvan was de helft mordicus tegen het voorstel, maar de andere helft was óf voor óf wilde een aanpassing van de plannen. De bal was in 2019 aan het rollen gebracht door het dagelijks bestuur van stadsdeel Nieuw-West, dat bij het college van burgemeester en wethouders had aangedrongen op maatregelen tegen de parkeerproblemen in enkele buurten.
Omstreden plannen
Dat er twee jaar later een parkeerplan terugkwam voor heel Geuzenveld en een deel van Slotermeer, bracht het bestuur in Nieuw-West in een lastig parket. Dat gold zeker voor dagelijks bestuurder Erik Bobeldijk die tien jaar eerder als eenvoudig soldaat van de SP nog actie had gevoerd tegen de invoering van het betaald parkeren in Slotervaart. Nu moest hij namens het college de boer op om de omstreden plannen te verdedigen. “Ik was daar niet heel happig op,” zegt Bobeldijk, tegenwoordig raadslid. “De regie lag duidelijk op de Stopera.”
Maar: bestuurder ben je ook in de stromende regen en Bobeldijk ging de wijken in. “We hebben een aantal bijeenkomsten gedaan in buurthuizen. De aanpak moest wel worden aangepast. We hadden net bedacht dat de klassieke bewonersavonden in een zaaltje hun tijd hadden gehad en gingen bij voorkeur aan tafels het gesprek aan met de inwoners. Met betaald parkeren werkte dat niet. Als mensen boos zijn, is zo’n tafelgesprek niet de goede setting. De eerste avond verzamelde zich meteen een tamelijk grote groep mensen om mij heen.”
Nieuwe specifieke problemen
Ondanks alle emoties verliepen de bijeenkomsten ‘best netjes’, herinnert Bobeldijk zich. Dat wil overigens niet zeggen dat de wijkbewoners fluitend naar huis gingen. “Het ingewikkelde van een generieke oplossing is dat er in elke straat wel een nieuw specifiek probleem ontstaat. Er zijn wijkbewoners die hun garage hebben verbouwd of een andere bestemming hebben gegeven. Of ze hebben de auto wel in de garage of de oprit staan en moeten voortaan parkeergeld betalen als ze met de auto naar de dokter of de bakker gaan.”
Terwijl de dagelijks bestuurder loyaal zijn taak uitvoerde, werden in de stadsdeelcommissie de messen geslepen. De commissie koos de kant van de inwoners en adviseerde negatief over het parkeerplan met twaalf stemmen tegen en vier stemmen voor. Bobeldijk had daar, ook als bestuurder, alle begrip voor. “Het gaat om stedelijk beleid, maar de gekozen commissieleden worden op straat toch gezien als brenger van het slechte nieuws. Dat gold ook voor onze ambtenaren. Je krijgt een hoop over je heen.”
Geldklopperij
De praktijk in Geuzenveld leert ook dat, wanneer het lastige besluit eenmaal is genomen, de heet opgediende soep ook weer afkoelt. Naast alle nadelen blijken er ook voordelen te zijn. Zelfs Marjo Mittelmeijer erkent dat bij voorbeeld de problematiek van het grote aantal bedrijfswagens die in de avonduren in sommige stukken van Geuzenveld werden geparkeerd om ’s ochtends weer te worden opgehaald, tot het verleden behoort. Maar, ze is nog steeds boos, voegt ze er meteen aan toe. “Laten we eerlijk zijn: het blijft gewoon geldklopperij.”
Bobeldijk heeft tegenwoordig als raadslid de verkeersportefeuille onder zijn hoede en wil daar ook nog wel iets over kwijt. “De hoeveelheid tijd en energie die in het onderwerp betaald parkeren gaan zitten, is enorm, zeker als je het afzet tegen een onderwerp als verkeersveiligheid. Jaarlijks vinden in de stad bijna vijfduizend ongevallen plaats en vallen er vijftien doden in het verkeer. Het verbaast me weleens hoe weinig aandacht daaraan wordt geschonken. Dat zou wat mij betreft wel iets meer in balans mogen zijn.”
Bijlmermeer: het eerste grootschalige verzet
Ere wie ere toekomt: het eerste protest in de stad tegen het betaald parkeren staat op naam van de inwoners van de Bijlmermeer. In 1972 gingen honderden inwoners de straat op om te demonstreren tegen de plannen om een maandelijkse bijdrage te vragen van 43 gulden (wat nu zou neerkomen op ruim 94 euro) voor het gebruik van de grote parkeergarages die bij alle flats waren gebouwd. Omdat je maar een keer een eerste indruk kunt maken, ging het protest gepaard met opgeworpen brandstapels van oude huisraad en autobanden.
De inwoners van de Bijlmermeer hadden een punt. In het centrum van Amsterdam stonden op de drukste plekken wel parkeermeters, maar verder was het in de hele stad nog vrij parkeren. Het waren de ontwerpers van de Bijlmermeer geweest die hadden bedacht het maaiveld van de stad van de toekomst autovrij te maken. Voor het parkeren van hun voertuig waren de autobezitters aangewezen op de garages. Bovendien waren de woningen in de Bijlmer niet goedkoop.
Het draaide uit op een confrontatie tussen inwoners en bestuur. Op de afgesproken datum werden de garages voorzien van een slagboom met een automaat voor abonnementhouders. Toen de een na de andere slagboom werd vernield, moest er toezicht worden geregeld. Intussen hadden inwoners met technisch inzicht het toegangssysteem gekraakt en valse passen in omloop gebracht waarmee alsnog zonder betaling kon worden geparkeerd.
Winstgevend zijn de Bijlmergarages nooit geworden. In sommige garages kwam een afgesloten deel waar de wijkbewoners hun auto konden stallen zonder angst voor diefstal of vernieling. Andere gebouwen bleven vrij toegankelijk of kregen een nieuwe bestemming als bedrijfsverzamelgebouw of kerkzaal. Sinds de grootscheepse vernieuwing van de Bijlmer is de ene na de andere garage tegen de vlakte gegaan, om plaats te maken voor een gratis parkeerplek voor de deur.
Serie: Betaald parkeren
Was het toeval? Uitgerekend in de maand dat de parkeermeter zijn zestigste verjaardag vierde kondigde het stadsbestuur een uitbreiding aan van het betaald parkeren in de stadsdelen Noord, Nieuw-West en Zuidoost. Eind volgend jaar zal in de hele stad moeten worden betaald voor het parkeren van een auto, met uitzondering van de dorpen in landelijk Noord.
In een korte serie blikken we de komende weken terug op zestig jaar betaald parkeren in Amsterdam. Hoe verliep de ontwikkeling van de klassieke parkeermeter naar de moderne parkeerautomaat? Hoe veranderde het beeld van de auto in de stad door de jaren heen? En wat woog zwaarder in het parkeerbeleid: pragmatisme of politiek?
Dit is het vijfde deel van de serie.
Deel 1: De introductie van de parkeermeter
Deel 2: Betaald parkeren redde Amsterdam van chaos
Deel 3: Zij zorgen ervoor dat de parkeerautomaten in Amsterdam blijven werken
Deel 4: Deze oud-verkeerswethouder legde het verkeer in Amsterdam aan banden
Lezersoproep: welke herinneringen heb jij aan zestig jaar betaald parkeren in Amsterdam?
Het Parool is ook nieuwsgierig naar de belevingen van lezers. Dat mag een gezouten of ongezouten mening zijn, maar liever nog een sterk verhaal of een bijzondere herinnering aan bijvoorbeeld het zoeken naar een vrije parkeerplek in de avonduren, vriendelijke of onvriendelijke parkeerwachters en natuurlijk aan de wielklem.
Stuur je reactie van ongeveer 150, 450 of 750 woorden naar hethoogstewoord@parool.nl. Je kunt een reactie ook appen naar 06 29 933 251. Vermeld wel je naam en je woonplaats. Reacties kunnen geplaatst worden op parool.nl en in de krant.
Bron: Het Parool 10-5-2024,
https://www.parool.nl/amsterdam/hoe-geuzenveld-in-verzet-kwam-tegen-betaald-parkeren-en-tegenstanders-nu-soms-ook-voordelen-zien~bbed19db/
Informatie over de krant Het Parool: https://www.parool.nl/